ประวัติความเป็นมา ของ กองพันทหารราบที่ ๔ กรมทหารราบที่ ๑ มหาดเล็กรักษาพระองค์ ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
หลักฐานอ้างอิง : คำสั่งกองทัพบก(เฉพาะ) ที่ ๑๗๔/๓๔ ลง ๒๕ พ.ย.๓๔ เรื่อง แปรสภาพ หน่วยบัญชาการทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ ฯ เป็น กองพันทหารราบที่ 4 กรมทหารราบที่ 1 มหาดเล็กรักษาพระองค์ ฯ

วัตถุประสงค์ในการจัดตั้ง เพื่อปฏิบัติภารกิจในการถวายความปลอดภัยและถวายพระเกียรติแด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว, สมเด็จพระนางเจ้า ฯ พระบรมราชินีนาถ,พระรัฐทายาท,ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ และ พระบรมวงศานุวงศ์ โดยใกล้ชิด หลักการและเหตุผลในการจัดตั้ง กล่าวทั่วไกองบัญชาการทหารสูงสุดมีนโยบายปรับปรุงโครงสร้างการจัดหน่วยบัญชาการทหาร มหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ฯ (นทม.รอ.) ให้เหมาะสมสอดคล้องกับภารกิจขอบเขตความรับผิดชอบและหน้าที่ ที่ต้องปฏิบัติ อยู่ในปัจจุบันอีกทั้งสามารถปฏิบัติภารกิจ สนองพระบรมวงศานุวงศ์ชั้นสูง ได้สมตามความ มุ่งหมาย ของทางราชการโดยมีแนวทางในการปฏิบัติให้ยุบเลิก หน่วยบัญชาการทหาร มหาดเล็กราชวัลลภ รักษาพระองค์ฯ (นทม.รอ.) และให้จัดตั้ง กองพันทหารราบที่ 4 กรมทหารราบที่ 1 มหาดเล็กรักษาพระองค์ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว(ร.1 พัน.4 รอ.) ขึ้นเพื่อปฏิบัติภารกิจแทน หน่วยบัญชาการทหาร มหาดเล็กราชวัลลภรักษา พระองค์ฯ(นทม.รอ.) และให้ใช้ อจย.หมายเลข 7-15 ก.( 23 ก.ค.29 ) เป็นมูลฐาน ในการแปรสภาพหน่วยและบรรจุกำลังพลขั้นต้นไปก่อน เพื่อให้สามารถรับภารกิจได้โดยเร็วและ ให้หน่วย ที่เกี่ยวข้องเร่งรัดจัดทำอัตราใหม่ที่เหมาะสม คือ อฉก.หมายเลข 7215 ร.1 พัน.4 รอ.( 25 มี.ค.35) อัตราการจัด, ภารกิจ และการแบ่งส่วนราชการและหน้าที่ อัตราการจัด โดยอนุมัติ กองทัพบก ให้ใช้อัตราการจัดเฉพาะกิจ กองพันทหารราบที่ 4 กรมทหารราบที่ 1 มหาดเล็กรักษาพระองค์ ฯ หมายเลข 7215 ( 25 มี.ค.35) เป็นอัตราการจัดของหน่วย ในการบรรจุกำลังพล ตามคำสั่ง กองทัพบก (เฉพาะ) ที่ 1/36เรื่อง แก้อัตรากองทัพบก 91 (ครั้งที่ 1 ) ลง 4 ม.ค.36 โดยมีการจัดหน่วย ดังนี้คือ. กองบังคับการกองพัน และกองร้อยกองบังคับการ กองร้อยสนับสนุน กองร้อยปืนเล็ก 5 กองร้อยภารกิจ มีหน้าที่ถวายความปลอดภัยและถวายพระเกียรติแด่พระบาทสมเด็จ พระเจ้าอยู่หัว, สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ,พระรัชทายาท, ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ และพระบรมวงศานุวงศ์ ทุกพระองค์ โดยใกล้ชิดการแบ่งมอบเป็นหน่วยในอัตราของ กรมทหารราบที่ 1 มหาดเล็กรักษาพระองค์ ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอม เกล้าเจ้าอยู่หัว (ร.1 รอ.) ขอบเขตรับผิดชอบและหน้าที่ที่สำคัญ 1. การปกครองบังคับบัญชา อำนวยการ และกำกับดูแล การปฏิบัติตามภารกิจของ กองพันทหารราบที่ 4 กรมทหารราบที่ 1 มหาดเล็กรักษาพระองค์ ฯ
2. ถวายความปลอดภัย และรักษาความสงบเรียบร้อยภายในเขตพระราชฐาน ด้วยการรักษาการณ์ และการปฏิบัติอื่นๆ ที่จำเป็น 3. ถวายความปลอดภัยโดยใกล้ชิด เมื่อเสด็จพระราชดำเนินทั้งในและนอกเขตพระราชฐาน
4. ปฏิบัติหน้าที่ทางพระราชพิธี เพื่อถวายพระเกียรติ อันได้แก่ การรับเสด็จ ฯ , การแซงเสด็จ ฯ , การนำเสด็จ ฯ การตามเสด็จ ฯและรักษาการณ์ 5 ปฏิบัติภารกิจอื่นๆ ตามพระราชประสงค์ 6.ทำการรบได้เช่นเดียวกับกองพันทหารราบ เมื่อได้รับการเพิ่มเติมอาวุธยุทโธปกรณ์ที่เหมาะสม การแบ่งส่วนราชการและหน้าที่ 1. กองบังคับการกองพันและกองร้อยกองบังคับการ มีหน้าที่ดังนี้.- 1.1 บังคับบัญชา, อำนวยการ และกำกับดูแลการปฏิบัติของ กองพันทหารราบที่ 4 กรมทหารราบที่ 1มหาดเล็กรักษาพระองค์ ฯ ให้เป็นไปตามภารกิจที่ได้รับ 1.2 ดำเนินการถวายความปลอดภัยโดยใกล้ชิด เมื่อเสด็จฯ ทั้งภายในและภายนอกเขตพระราชฐาน 1.3 ให้การสนับสนุนทางการสื่อสารและงานทางการช่าง 2.กองร้อยสนับสนุน มีหน้าที่ให้การสนับสนุนแก่ กองพันทหารราบที่ 4 กรมทหารราบที่ 1มหาดเล็กรักษาพระองค์ ฯ ในด้านการส่งกำลัง, การซ่อมบำรุง, การขนส่ง, การพยาบาล, การดุริยางค์, การบริการและการซักรีด 3 กองร้อยปืนเล็ก มีหน้าที่ถวายความปลอดภัยและรักษาความสงบเรียบร้อยภายในเขต พระราชฐาน และบริเวณที่ประทับต่างๆ โดยใกล้ชิดและ ปฏิบัติหน้าที่ทางพระราชพิธี เพื่อถวายพระเกียรติ อันได้แก่ การรับเสด็จ ฯ, การแซงเสด็จ ฯ, การนำเสด็จ ฯ และ การตามเสด็จ ฯการปฏิบัติที่สำคัญหน้าที่ทหารมหาดเล็กรักษาพระองค์ 1.การรับเสด็จ ฯ 2.การแซงเสด็จ ฯ 3.การนำเสด็จ ฯ 4.การตามเสด็จฯ 5.การรักษาการณ์ กองพันทหารราบที่ 4 กรมทหารราบที่ 1 มหาดเล็กรักษาพระองค์ ฯ มีหน้าที่ จัดตั้งกองรักษาการณ์ในที่ประทับของ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว, สมเด็จ พระนางเจ้า ฯ พระบรมราชินีนาถ ทุกแห่ง เพื่อเป็นการถวายความปลอดภัยและถวายพระเกียรติ ดังนี้.- 1.การรักษาการณ์ ตามปกติ - กองรักษาการณ์พระตำหนักจิตรลดารโหฐานเขตพระราชฐาน ชั้นกลาง - กองรักษาการณ์พระตำหนักจิตรลดารโหฐานเขตพระราชฐานชั้นนอก - หมู่เฝ้าพระที่นั่งอัมพรสถาน ในพระราชวังดุสิต (พระราชบัณฑูร ของ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชเจ้าฟ้ามหาวชิราลงกรณ์ สยามมกุฎราชกุมาร )